Maj to wyjątkowy miesiąc… Przyroda przebudzona ze snu garnie się do życia, świat mieni się różnorodnymi barwami kwitnących drzew. Nic dziwnego, że od wieków miesiąc ten kojarzony jest z najpiękniejszym Kwiatem rozkwitłym na Ziemi – Niepokalaną Matką Zbawiciela.

Już w Średniowieczu znajdujemy przykłady nabożeństw maryjnych organizowanych właśnie w tym miesiącu. Król hiszpański Alfons X urządzał na swoim dworze spotkania modlitewne, podczas których śpiewano pieśni maryjne. Zachęcał także do tego swoich poddanych. Równie starą metrykę mają nabożeństwa ku czci Pana Jezusa. Teraz zajmiemy się jednak wyłącznie formami nabożeństw kultywowanych do dzisiaj.

Ave Maria

Nabożeństwo majowe w formie obecnej narodziło się pod koniec XVIII wieku. Jednym z jego najgorliwszych szerzycieli był włoski jezuita o. Alfons Muzzarelli. Mimo rozwiązania w 1773 roku Towarzystwa Jezusowego ojciec Alfons kontynuował krzewienie maryjnego nabożeństwa. Wprowadził je m.in. w rzymskim kościele Il Gesu, a podczas wizyty w Paryżu, gdzie towarzyszył papieżowi Piusowi VII, zaszczepił je na ziemi francuskiej. Po reaktywowaniu jezuitów, zakon ten na nowo stał się liderem w szerzeniu nabożeństwa majowego. To właśnie za jego sprawą trafiło ono do Polski.

Już w 1827 roku majówki odprawiano w konwikcie w Tarnopolu, a potem w innych placówkach zakonu: Starej Wsi i Nowym Sączu. W 1844 roku nabożeństwo majowe zaprowadził w podkrakowskich Liszkach ks. Alfons Skórkowski, tym samym trafiło ono do duszpasterstwa parafialnego. Pleban Skórkowski zachęcał także swoich parafian, by spotykali się wokół kapliczek w celu odmawiania modlitw i śpiewania pieśni wysławiających Maryję. W latach pięćdziesiątych XIX wieku majówki zagościły w murach kościoła Mariackiego w Krakowie oraz w kościele św. Krzyża w Warszawie. W następnej dekadzie rozprzestrzeniły się po wszystkich ziemiach polskich.

Nabożeństwo majowe celebrowane przez kapłana lub diakona przed Najświętszym Sakramentem rozpoczyna się zazwyczaj pieśnią maryjną, po której odmawiana jest Litania do NMP (Loretańska) z antyfoną „Pod Twoją obronę”, następnie głoszone jest krótkie kazanie lub prowadzone rozważania, często przetykane śpiewami maryjnymi. Naturalnie szczególne miejsce zajmuje adoracja Najświętszego Sakramentu z uroczystym błogosławieństwem monstrancją na koniec. Piękną tradycją jest wspomniany zwyczaj odprawiania majówek przez osoby świeckie, które gromadzą się przed kapliczkami, by modlić się do Maryi i śpiewać poświęcone Jej pieśni.

Kyrie Eleison

Bogarodzica zawsze wskazuje na swego Boskiego Syna, a udział w nabożeństwach majowych wprowadza wiernych w adorację Najświętszego Serca Pana Jezusa, które w sposób szczególny Kościół wysławia w miesiącu czerwcu.

Szerzenie kultu Bożego Serca zostało powierzone przez Zbawiciela osobiście francuskiej wizytce św. Małgorzacie Marii Alacoque w trakcie objawień, które otrzymała w klasztorze w Paray‑le‑Monial. Stało się to w XVII wieku. Jednak pomysł, by w czerwcu uczcić Serce Jezusowe przez codzienne odprawianie specjalnego nabożeństwa, narodził się dopiero na początku XIX w.

W 1833 roku jedna z wychowanek sióstr wizytek z klasztoru Couvent des Oiseaux – Aniela de Sainte‑Croix – odprawiając dziękczynienie po przyjęciu Komunii Świętej, pomyślała, że Serce Pana Jezusa należałoby czcić w sposób podobny do tego, jak to się czyni w przypadku Matki Bożej. Pomysł, którym podzieliła się z siostrami, został przyjęty bardzo przychylnie. Dzięki staraniom władz zgromadzenia wkrótce nowe nabożeństwo zostało oficjalnie zatwierdzone przez biskupa Paryża Ludwika de Quélen. Miesiącem, w którym je odprawiano, był czerwiec. Wybrano go nieprzypadkowo, bowiem to w czerwcu 1675 roku Pan Jezus przekazał św. Małgorzacie Marii ważną część swego przesłania.

Bardzo szybko nabożeństwo ku czci NSPJ zdobyło popularność na całym świecie. Do Polski dotarło w 1857 roku. 1 czerwca tegoż roku w kościele Sióstr Wizytek w Lublinie odprawiono pierwszą „czerwcówkę”. W tym czasie ukazało się także tłumaczenie książeczki popularyzującej to nabożeństwo. Wielkie zasługi w jego szerzeniu położył ks. Stanisław Ulanecki. To w dużej części dzięki jego staraniom w 1859 roku papież bł. Pius IX zatwierdził nabożeństwo ku czci Najświętszego Serca Jezusowego dla całej Polski. Co ciekawe, dopiero w 1873 roku tenże Ojciec Święty dokonał podobnego aktu dla całego Kościoła.

Nabożeństwo czerwcowe składa się z dwóch zasadniczych części: adoracji Najświętszego Sakramentu oraz Litanii do Najświętszego Serca Pana Jezusa. Odprawia się je w świątyniach pod przewodnictwem kapłana lub diakona, ale także, wzorem majówek, pod kapliczkami i krzyżami przydrożnymi.